Met Christelijke groet…

Nieuwe vakbonden na de oorlog

Bij het uitbreken van de Tweede Wereldoorlog telde Wamel twee vakbondsafdelingen, die van de RK Fabrieksarbeidersbond Sint Willibrordus en van de RK Landarbeidersbond Sint DeusDedit. In februari 1947, nog geen twee jaar na de bevrijding, kende Wamel er vijf !
Al in 1945 hervatte de afdeling van de landarbeiders haar werkzaamheden. Nieuw begon in juni van dat jaar een afdeling van RK Bouwvakarbeidersbond Sint Jozef (RKBB). Willem Beeke, districtsbestuurder van RKBB in Nijmegen, kwam naar het gymnastieklokaal om behulpzaam te zijn bij de oprichting. De afdeling stelde de contributie op 2 % van het loon plus 1 cent voor Herwonnen Levenskracht. In het eerste bestuur namen zitting voorzitter Bart Jansen, secretaris Cor van Rossum en penningmeester Gradus Gerritsen. De afdeling had toen ongeveer 25 leden.
De fabrieksarbeiders van Sint Willibrordus richtten hun afdeling opnieuw op 7 januari 1946 op. 19 Oktober 1946 vierden zij haar 25-jarig bestaan, als oudste afdeling van Wamel.
Op 6 juni 1946 verscheen voor het eerst een afdeling van de RK Houtbewerkersbond Sint Antonius van Padua (RKHB) in Wamel. Voorzitter was Math. Koolhout, secretaris Jos Martens en penningmeester B. Gerritsen, bekend van het KAB-bestuur.

De eerste steenlegging van de nieuwe RK. Kerk. Leden van de KAJ dragen de steen. Links W. van Wel en rechts P. v. Sommeren. Op de achtergrond het kerkkoor met o.a. Hent van Hellemondt, Albert van Dijen en Louis Kalkers.

De eerste steenlegging van de nieuwe RK. Kerk. Leden van de KAJ dragen de steen. Links W. van Wel en rechts P. v. Sommeren. Op de achtergrond het kerkkoor met o.a. Hent van Hellemondt, Albert van Dijen en Louis Kalkers.

Begonnen met 12 leden telde de afdeling er in november al 32, waaronder ook houtbewerkers uit Dreumel.
Het bestuur van de RKHB kwam eens in de maand bijeen en werkte geregeld samen met de afdelingen uit Beneden- en Boven-Leeuwen.
De jaarvergaderingen, steeds in februari of maart, lijken steeds goed bezocht; er vonden bestuursverkiezingen plaats en een hoofdbestuurder -rond 1950 Van de Pauw- sprak over het nut van de organisatie en “klemde met veel aandacht op de waakzaamheid der leden voor het communisme”. Ook de geestelijk adviseur was dan aanwezig. In 1950 wees kapelaan Joosten de leden op hun rechten en plichten als georganiseerden en spoorde hen aan tot deelname aan de Sociale School. “Door de bedrijven heen werd er gezellig een heerlijk glaasje gedronken plus een rokertje wat allen goed was bevallen”.
Haar eerste jubileum vierde de afdeling in oktober 1951 in een goed gevulde zaal Rutten. Aanwezig als gasten waren onder anderen hoofdbestuurder Van de Pauw, de adviseur, het KAB-bestuur en de bestuurders van de zusterafdelingen van Beneden-en Boven-Leeuwen. Diversen van hen hielden een toespraakje en er was toneel en muziek. En “de glaasjes werden vol gehouden en de rokerij kon men in de zaal wel zien want de wolkjes stoven door de dansende paren”, schreef de secretaris beeldend.
De oprichting van de vijfde vakbondsafdeling, die van de RK Metaalbewerkersbond Sint Eloy (RKMB), vond plaats op 3 februari 1947.
Deze vijf vakbonden vonden een stevige bodem in de Wamelse gemeenschap. De actieve deelname van de leden in hun afdeling begon aan het einde van de jaren veertig echter terug te lopen, een verschijnsel dat in bijna de gehele Nederlandse vakbeweging in die jaren valt waar te nemen. Een van de oorzaken daarvan was de geleide loonpolitiek van de regering, waarop de vakbonden weinig invloed uit konden oefenen. Binnen de bonden zelf vonden veel leden dat zij weinig gehoor kregen bij hun hoofdbesturen. Net als in andere plaatsen uitte deze omstandigheden in Wamel zich vooral in een sterk verminderd vergaderbezoek. Zelfs de jaarvergaderingen van de afdelingen waren vaak slecht bezocht. Oproepen van de diverse voorzitters tot verbetering baatten weinig.

Het KAB-bestuur klaagde in 1950 dat “er in ons dorp nog 80 mensen buiten de organisatie lopen, dus er is nog genoeg te winnen”. In een poging de organisatiegraad te verhogen en ook transportarbeiders, ambtenaren en winkelpersoneel in Wamel te kunnen organiseren, trachtte de KAB in het begin van de jaren vijftig een aantal nieuwe vakbondsafdelingen op te richten. Verscheidene pogingen om zo de RK Transportarbeidersbond Sint Bonifacius en de Nederlandse RK Bond van Handels-, Kantoor- en Winkelbedienden Sint Franciscus van Assissië ingang te doen vinden, mislukten. Het tiental Wamelse transportarbeiders bleef daardoor in de afdeling Leeuwen georganiseerd, de handels-, kantoor- en winkelbedienden in de afdeling Tiel.
Waarschijnlijk in 1948 kwam er wel een afdeling Wamel-Leeuwen van de Katholieke Bond van Overheidspersoneel (KABO) tot stand, maar deze fungeerde erg slecht. De afdeling telde gemiddeld slechts zeven leden en in 1954 kwam al het bestuurlijke werk op de schouders van G. Lamers terecht.
In 1956 en 1957 maken de bronnen tevens melding van een afdeling van de Nederlandse Katholieke Kleding- en Textielarbeidersbond Sint Lambertus, die in februari 1957 16 leden had. Meer gegevens over deze afdeling hebben we nog niet kunnen achterhalen.
Tot slot geven we de ledenaantallen van de vakbonden die het jaarverslag van de Wamelse KAB over 1960 ons verschaft.
RKBB Sint Jozef 16; RKMB Sint Eloy 35; RKFB Sint Willibrordus 25; RKLB Sint DeusDedit 17; RKHB Sint Antonius van Padua 35; KABO 4; NKKTB Sint Lambertus 1; RKTB Sint Lambertus (Leeuwen) 9; RKBHKW Sint Franciscus (Tiel) 20.